“Parçacık Radyasyonu Testleri Oluşturma Laboratuarı” başlıklı 2015K121190 kodlu projenin yürütücülüğü Doç. Dr. M. Bilge Demirköz yapmaktadır. Doç. Dr. M. Bilge Demirköz 2001 yılında MIT’den fizik ana dalının yanında matematik ve müzik yan dalları ile mezun olmuştur. Yüksek lisansını MIT’de 2004 yılında AMS-02 deneyinin geçiş ışınımı dedektörü konusunda tamamlamıştır. Doktora eğitimini Oxford’da ATLAS deneyinin SCT Barrel dedektörü konusunda 2007 yılında almıştır. CERN, Cambridge Üniversitesi ve IFAE Barcelona’daki doktora sonrası araştırma çalışmalarından sonra 2011 yılında ODTÜ Fizik Bölümüne doçent olarak göreve başlamıştır.

AMS-02 deneyinin 2011 Mayıs ayında Uluslararası Uzay İstasyonu’na yerleştirilmesinin ardından Doç. Dr. M. Bilge Demirköz’ün önderliğinde ODTÜ grubu kolaborasyona üye olmuştur. Uzaydan gelen kozmik ışın verisini inceleyerek karanlık maddenin izini arayan AMS-02 deneyine ülkemizde üye olan tek grup olmuştur. Avrupa Birliği’nden ve TAEK’ten alınan AMS-02 deneyi için 2 proje alınmıştır. AMS-02’nin temel amacı karanlık maddenin izini kozmik ışınların tayfında aramaktır ve tayf verisi bilgisi aynı zamanda düşük dünya yörüngesindeki radyasyon ortamını da hesaplanabilir kılmaktadır. Bu, uydu elektronik bileşenleri üreten Türk uzay şirketleri için hem sistem mühendisliği hem de bileşen seviyelerinde kritik bir bilgidir. Bir uydudaki elektronik bileşenlerin uydunun yörüngesinde uydunun dış kalkanına rağmen maruz kalacağı radyasyon ortamında çalışabilir olması gerekmektedir. Bir yandan AMS-02 deneyinden elde edilen uzay radyasyonu bilgisi bir yandan da uzay sanayisinin istekleri, ekibimize radyasyon testleri konusunda çalışmalara yöneltmiştir.

ASELSAN ile 2013 yılında alınan SANTEZ projesi ile ASELSAN’ın ürettiği güç yükselteç modülleri için toplam doz etkisi radyasyon testlerinin yapılması amaçlanmıştır. TAEK’in Gama Işınlama Merkezi’ndeki Co60 kaynağı bu testleri yapabilmek için uygundur. Bu projede güç yükselteç modülleri çalışır durumda test edilmiştir. Test sonuçları analiz aşamasında olup proje başarılı bir şekilde ilerlemektedir.

Ülkemizde toplam doz etkileri testleri hali hazırdaki altyapı ile gerçekleştirilebilirken, özellikle dijital elektronikler için çok önemli olan tekil olay etkisi testleri, geniş ve uygun akıda bir proton demeti gerektirdiği için henüz yapılamamaktadır. TAEK’in Proton Hızlandırıcı Tesisi’ndeki proton demetinin enerjisi bu testleri yapabilmek için uygun değerde olduğundan Kalkınma Bakanlığı’na ekibimiz tarafından proton demetinin genişletilip, akının düşürülerek, ESA 25100 standartlarına uygun bir test altyapısı kurma projesi verilmiştir. Kalkınma Bakanlığı’nın desteği ile İMECE projesi kapsamında Ağustos 2015 tarihinde başlayan proje ile kurulacak olan saçılmalı demet hattı ülkemizde ilk defa tekil olay etkisi radyasyon testlerinin yapılabilmesini sağlayacaktır. Bu demet hattı ile hem uzay sanayisine hizmet edilecek hem de uluslararası alanda rekabet sağlayacaktır.